Cycad Van Rumphi

2024 Auteur: Gavin MacAdam | [email protected]. Laatst gewijzigd: 2023-12-16 13:43

Cycad Rumphi (lat. Cycas rumphii) - boomachtige groenblijvende tweehuizige plant van het geslacht

Cycad (Latijn Cycas) gezinnen

Cycadaceae (lat. Cycadaceae) … Uiterlijk lijkt de Rumph Cycad op een Palm, hoewel botanici deze planten in verschillende families indelen, in de veronderstelling dat de Cycad veel ouder is dan de Palm. Het thuisland van deze soort zijn de eilanden tussen de Indische en de Stille Oceaan. Dit zijn de eilanden Indonesië, Nieuw-Guinea en Christmas Island. Rumph's cycad dient als voedselbron voor de lokale bevolking.

Wat staat er op jouw naam?

Het specifieke Latijnse epitheton "rumphii" vereeuwigde de naam van Georg Eberhard Pumphius (1628 - 1702), een Nederlandse natuuronderzoeker die dienst deed als militair officier in de Verenigde Oost-Indische Compagnie en later in hetzelfde bedrijf in de ambtenarij.

Deze plant is algemeen bekend onder namen als "koningin sago" ("Koninklijke sago") of "koningin sagopalm" ("Koninklijke sagopalm"). De plant dankt dergelijke namen aan de kern van zijn stam, die een bron is van voedselzetmeel.

Beschrijving

Cycad Rumph is een kleine houtachtige plant. Cycaden groeien langzaam en bereiken op volwassen leeftijd een maximale hoogte van tien meter. Geleidelijk afstervende bladeren vormen een boomstam tot wel veertig centimeter in doorsnee. Afstervende stengels vormen een grijze bast, bestaande uit ruitvormige of rechthoekige segmenten, de overblijfselen van de basis van de bladeren.

Felgroene bladeren, met een lengte van anderhalve tot tweeënhalve meter, hebben een doornige bladsteel van vijfendertig tot zestig centimeter lang. Ze vormen een spreidende kroon aan de bovenkant van de stam, die enigszins doet denken aan de kroon van een palmboom. En de bladeren zelf lijken op het eerste gezicht op de bladeren van de Palm. Langs elke stengel, aan weerszijden ervan, zijn er honderdvijftig tot tweehonderd bladeren met een glanzend oppervlak.

Cycad Rumph is een tweehuizige plant. Een onderscheidend kenmerk van de mannelijke plant is een oranje kegel met een lengte van dertig tot zestig centimeter. De bult heeft een langwerpige-ellipsvormige vorm en straalt een stinkend aroma uit. Het kenmerk van de vrouwelijke plant zijn megasporofylen van ongeveer dertig centimeter lang. Vlezige megasporofylen zijn bruin van kleur en bedekt met dicht behaard. De breedte van het vruchtbare gebied van megasporofyl is ongeveer vijfendertig millimeter.

Het hoogtepunt van de groeicyclus zijn de zaden, die, als ze rijpen, hun groene kleur veranderen in oranje of roodbruin. Het zaad is vijfenveertig millimeter lang en dertig millimeter breed.

Habitat

Cycad Rumph leeft in het wild in tropische gesloten bossen, of in kustgebieden met kalkrijke bodems. Het verspreidingsgebied van Cycad Rumph is geconcentreerd op de Maluku-eilanden en strekt zich uit tot het Indonesische eiland Sulawesi in het noorden; naar het op een na grootste eiland van Nieuw-Guinea na Groenland, dat het grondgebied van Australië is, in het oosten; naar het Indonesische eiland Java en het op twee na grootste eiland Borneo in het westen. Cycad Rumph groeit ook op Christmas Island in de Indische Oceaan, het grondgebied van Australië. Bovendien wordt Cycad Rumph gekweekt als voedselbron in Fiji en Vanuatu.

Hoewel Cycad Rumph in overvloed groeit in de hierboven genoemde gebieden, wordt het beoordeeld als een bedreigde plant.

Gebruik

De Rumph Cycad is populair bij de lokale bevolking omdat de kern van de boomstam een zetmeelrijke stof bevat die geschikt is voor menselijke consumptie. De kern van de boom wordt eerst gedroogd, vervolgens geplet en gewassen. Het resulterende zetmeel wordt gebruikt om sagogrutten te maken die op parels lijken. Pap en andere gerechten worden bereid met granen. Sago kan worden gekookt in water of melk. Door melk en suiker toe te voegen ontstaat een zoete pudding.

Zaden die "pacoin" bevatten - een giftig glycoside, worden na aanvullende verwerking (malen, herhaald wassen) ook gebruikt om te koken.

Genezende vermogens

Voor de behandeling van huidzweren worden afkooksels van zaden, schors en plantensap gebruikt, waardoor kompressen op de getroffen gebieden worden gemaakt.